OVER SPONZEN ENZO..
Dit is een spons.
Het leuke van een spons is dat je die kunt indrukken. Alle poriën worden zo plat als een dubbeltje.
Maar laat je de spons weer los dan krijgt hij z'n oude vorm weer terug. Mensen maken daar graag gebruik van, ze knijpen de spons fijn, houden hem in water en laten hem los.
De spons zuigt zich vol met water en dan kun je hem gebruiken. Om ramen te lappen. Of je buik. Of rug. Verzin het maar, zelfs auto's kennen op zaterdag het gemak van de spons.
Dit is brood.
Ook brood kun je ook bijna helemaal platdrukken. En brood heeft ook nog iets van veerkracht en zal dus ook (voor een deel) terugkeren in z'n oude vorm, als je het weer loslaat.
Onder Groningen zit een gasbel. Natuurlijk is dat een verkeerd woord, het is geen bel, geen groot gat in de grond, gevuld met gas. Het is een laag poreuze zandsteen en in de ruimte tussen de zandkorreltjes, de poriën, zit het gas.
Dit is zandsteen.
Zandsteen, (op het plaatje als tegels op een muur) kun je ook indrukken. Dat kost wat moeite want zandsteen is veel harder dan een spons of brood.
Zandsteen heeft ook poriën, net als een spons of brood. Onder Groningen zijn die poriën gevuld met aardgas. Dat gas staat onder druk door 3 kilometer aardlagen die er bovenop drukken. En haal je dat aardgas weg dan gaan die kilometers grond zwaar op het zandsteen drukken en klinkt het in. De poriën klappen dicht, er is niks meer om ze open te houden.
Zandsteen heeft geen veerkracht. Dus knijp je die uit en laat je hem los, dan komt dat stuk zandsteen echt niet terug in z'n oude vorm. Toch is dat waar ze aan denken, de ondergrond volpompen met, tja, maakt niet uit. Iets waar ze vanaf willen. Twee vliegen in één klap. Want de theorie er achter is, dat de aardbevingen dan ook zullen minderen of zelfs stoppen!
De ondergrond is niet één zandsteenspons, maar een heleboel. Want tussen die zandsteensponzen zitten breuklijnen. Eigenlijk net als de voegen op het plaatje, maar dan wat slordiger. Zou er één groot stuk zandsteen onder de grond zitten, dan kwamen er ook geen aardbevingen. Het stuk zou langzaam inklinken en aan de oppervlakte een grote schotel vormen (30 kilometer doorsnede). Dat was ook jarenlang het beeld wat ons voorgehouden werd.
Alleen door die breuken gaan de sponzen onderling aan de wandel. En dat is wat we hierboven voelen als aardbevingen. Uiteindelijk zal dat een keer stoppen; de gaswinning stopt en de sponzen liggen lekker tegen elkaar aan, met de breuklijnen ertussen.
En nu hebben slimme mensen dus iets verzonnen om de aardbevingen te verminderen door weer iets terug te pompen in de diepe ondergrond.
Dat 'iets' kan van alles zijn. 'Iets' wat we willen opslaan (aardgas?) 'Iets' wat we graag kwijt willen (Co2, chemisch afval?)
Maar wat is dan het effect? Gaan die stukken zandsteen zich dan weer oprichten? Vullen de poriën zich dan weer met dat 'iets'?
Het lijkt ons van niet. 'Iets' zal de weg van de minste weerstand gaan opzoeken en dat is niet de ruimte in de zandsteensponzen, die is er niet meer. Ook de ruimte tussen de sponzen zal niet veel veranderen, de 'vloer' waar ze op rusten blijft hetzelfde.
Wat blijft is de ruimte boven het zandsteen. de zoutlaag, die eeuwenlang het gas heeft tegengehouden, flexibel meebeweegt naar beneden omdat het zandsteen inklinkt, is het enige wat kan reageren op het pompen van 'iets'.
De zoutlaag maakt ruimte door weer omhoog te gaan. En zo ontstaat dan eindelijk iets waar we het in Nederland al jaren over hebben, een gasbel. Nou ja, een 'iets-bel'.
Uw schrijver is geen geoloog. Ook geen seismoloog. Uw schrijver heeft gewoon een rijke fantasie. Maar toch, als je iets gaat opslaan in de diepe ondergrond, waarom zou het resultaat anders zijn als hierboven beschreven? Het enige wat kan bewegen is toch die zoutlaag aan de bovenkant?
Wellicht dat een materiedeskundige er ooit nog eens iets over kan vertellen.