/HGO/logo.jpgHoud Groningen Overeind!

Richter, Mercalli en de MMS

 
/Redactioneel/Bazel1356.pngAardbevingen, ze zijn er altijd al geweest. De eerst beving die beschreven werd deed zich voor in het jaar 1177 B.C.De laatste (tot nu toe) vandaag.
 
Op 18 oktober meer dan 480 jaar geleden deed zich de waarschijnlijk ergste beving voor op het vasteland van Europa.
 De stad Bazel voelde een 'voorbeving' rond half acht 's avonds, en om tien uur kwam de grote klap.
 De hele nacht gingen de naschokken door, in de toen al verwoeste stad. Naast de schade door de beving zelf stond de hele stad in de brand door omvallende kaarsen en fakkels die de vele houten huizen in vlammen deed opgaan. Het duurde een halfjaar voordat het normale leven weer een beetje op gang gekomen en pas vier jaar later was Bazel weer Bazel zoals de mensen dat kenden.
 
Hoe zwaar was die beving? Niemand weet dat zeker, metingen waren er nog niet. Waar je naar kunt kijken zijn de sporen van die beving en de berichten uit die tijd. Jarenlang was de schatting dat het een beving van ergens tussen de 6.0 en 6.3 was geweest.
Recent onderzoek gaat zelfs uit van 6.7 tot 7.1.
 
Het proberen te achterhalen van de locatie van bevingen gebeurde al in het oude China. Niet, dat ze een idee hadden van kracht en diepte, maar ze beschikten over een instrument die kon laten zien dat er een beving gaande was en in welke richting ze het moesten zoeken.
/Redactioneel/EastHanSeismograph.png
Het was een groot vat met daarin een hangend gewicht, die met draden verbonden was met de bekjes van 8 draken. En daaronder stonden 8 kikkers klaar, met opengesperde bekjes.
Elk drakenbekje hield een kogeltje vast. Kwam er nu een beving aangolven vanuit het noorden, dan werd het vat als het ware naar het zuiden gedrukt, even later pas gevolgd door het vrijhangende gewicht. Daardoor werd het drakenbekje aan de zuidkant opengetrokken en viel het kogeltje naar beneden, in de bek van de kikker.
Koeriers en hulpverleners konden dan op pad gestuurd worden om de schade op te nemen.
 In het begin dacht men dat het apparaat niet goed werkte; er was 's nachts een kogeltje gevallen en niemand had iets gevoeld. Tot drie dagen later een koerier uit het gebied arriveerde en vertelde over de rampzalige gevolgen van de beving, een paar dagen eerder!
 
 
 
/Redactioneel/Richter.pngIn 1935 Kwam de Amerikaanse seimoloog en natuurkundige Charles Richter (samen met zijn collega Beno Gutenberg) met zijn 'Schaal van Richter'. Het is een meetschaal waarop de waargenomen kracht van een aardbeving wordt uitgedrukt in een getal. Hij gebruikte een Wood-Anderson seismograaf en nam als uitgangpunt dat een magnitude 3 op zijn schaal, de seismograaf 1 milimeter liet uitslaan op een afstand van 100 kilometer van het epicentrum. De schaal is logaritmisch en dat betekent dat 1 punt hoger op die schaal de uitslag van de seismograaf 10 keer groter is. Een beving van M4 geeft dus een uitslag van 10 milimeter.
 
 
 
 
 
 
 
En de schaal van Richter is niet zaligmakend, zo lezen we op het Internet; Richter ontwikkelde die schaal in Californië, vóór Californië. En dus moest die schaal overal ter wereld aangepast worden naar de plaatselijke omstandigheden. De schaal van Richter in Californië is een andere schaal van Richter dan die in Iran en een andere schaal van Richter in Japan. 
 
/Redactioneel/Mercalli.png
Guiseppe Mercalli pakte het anders en minder wetenschappelijker aan. Veel eerder al, in 1902, kwam hij met een schaal waarop het getal aangaf, hoe mensen, dieren, gebouwen en het landschap de beving ervaarden. Immers, een beving van een bepaalde kracht dichtbij je huis geeft een heel ander effect dan diezelfde, honderden kilometers verderop.
Het grote voordeel van zijn schaal was dat duidelijk werd wáár het schadebeeld het grootst was, de plek waar de hulpverlening het eerst naartoe zou moeten. 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
Ook Mercalli is niet helemaal zuiver, naast een lijst van uitwerkingen (VI, Lichte schade. Schrikreacties. Voorwerpen in huis vallen om. Lichte schade aan minder solide huizen.) spelen persoonlijke ervaringen van mensen ook een rol. 
En woon je in een 'erkend' aardbevingsgebied en valt er een schoorsteen van een gebouw, dan ervaar je dat anders dan wanneer er hier in Groningen zo'n schoorsteen naar beneden komt. Groningen is er niet op gebouwd, Groningers zijn het niet gewend en beleven zoiets anders als een doorgewinterde bewoner van een gebied met natuurlijke aardbevingen.
 
Beide schalen zijn in de loop der jaren aangepast en verbeterd en seismologen gebruiken vandaag de dag vooral de Moment Magnitude Schaal. Ook een logaritmische schaal, alleen neemt de kracht van de beving per punt met een factor 31,6 toe. (Bij Richter is dat 30)
  
Het verwarrende is dat het begrip 'Richter' steeds gebruikt wordt, ook het USGS, het 'United States Geological Survey' gebruikt de MMS en heeft het over Richter. Verwarrend, maar ook gemakkelijk, want iedereen weet wel gelijk waar het over gaat, net als bij de naam 'Beaufort'. Toch zijn het twee behoorlijk verschillende dingen.
 
Maar stel nu dat soms het begrip 'Richter' ook echt bedoeld is als 'Richter'? Wat wij hier ondertussen zouden kunnen gaan meemaken is, 5.0(1) op de schaal van Richter. Zeggen ze. Maar bedoelen ze dat ook, of bedoelen ze 5.0 op de MMS schaal? Kijken we op onderstaand staatje, dan zien we:
 
5 op de moderne MMS schaal zit bij Richter tussen de 5.5 en 6.0.
5 op de Richterschaal zit op de moderne MMS schaal tussen de 4.0 en 5.0.
 
In het laatste geval kunnen ze ons dus geruststellen na de volgende, harde, klap. Zie je wel, we hadden 5 als maximum voorspeld en het is bij 4.2 gebleven. In het eerste geval kan men zich indekken tegen commentaar, natuurlijk hebben we het over MMS, die gebruikt iedereen. Dat het nu 5.8 op de schaal van Richter is geworden, dat klopt gewoon.
 
 
En Huizinge... het verschil tussen de eerste Duitse metingen en de naar beneden bijgstelde waarneming van het KNMI?
Bedoelde Duitsland echt Richter? En vertaalde het KNMI dat misschien naar MMS? 3.6 klinkt in elk geval minder erg dan 4.2...
Misschien zouden de instituten daar eens heel duidelijk over moeten worden.
 
/Redactioneel/scales.jpg
 
{ Alle foto's Wikimedia, staatje hierboven SCEEP } 
(1) Ondertussen wordt in de media gesproken over een 'zeer kleine kans op een uitschieter van maximaal 7'.
© 2023 Houd Groningen Overeind                                                                     HGO maakt gebruik van Sitemagic CMS