Kerncentrale Eemshaven met maandelijkse subsidie van 55 euro per Groninger huishouden?
Herman Damveld, 25 maart 2024
Er is sprake van de bouw van een kerncentrale aan de Eemshaven. Maar de bouw kan ook volgens de regering niet uit zonder een of andere vorm van subsidie. De regering noemt als voorbeeld een Engelse subsidieregeling. Stel dat die regeling ook hier wordt toegepast. En stel dat alleen Groningers de subsidie zouden moeten betalen, dan komt dit neer op 55 euro per huishouden per maand of 5.300 euro gedurende de bouwtijd van de kerncentrale.
Overheidssteun nodig
Subsidie voor de bouw van kerncentrales kwam op 26 februari 2024 aan de orde tijdens een door het ministerie van Economische Zaken en Klimaat (EZK) georganiseerde bijeenkomst. In het verslag daarvan staat: “De grootste kostenpost voor kernenergie is het geld dat geleend moet worden voor de bouw. Dat zijn financieringslasten. Na de bouwtijd kan er pas geld verdiend worden. Om die tijd te overbruggen is er ondersteuning vanuit de overheid nodig.”
1
Om daarover meer duidelijkheid te krijgen had het ministerie van EZK al eerder advies gevraagd aan het consultantsbureau Baringa.
2 De belangrijkste conclusie van dat advies was: “Nieuwe kerncentrales worden niet gebouwd door het bedrijfsleven zonder een of andere steun door de regering.” In het Baringa-rapport werd verwezen naar financiering via het Britse RAB-model als manier “om vertrouwen op te wekken bij beleggers.”
Hoe het risico wordt afgewenteld op de Engelse bevolking
In Groot-Brittannië zijn plannen voor de bouw van Sizewell C (twee kerncentrales van elk 1600 Megawatt).
3 Hiervoor wordt het RAB-financieringsmodel gebruikt. De huishoudens moeten volgens dit model maandelijks een bedrag betalen vanaf het begin van de bouw van de kerncentrale. Op die manier dalen de financieringskosten en hoeft het elektriciteitsbedrijf dat de kerncentrale laat bouwen, minder te lenen.
4 5
De huishoudens dragen op die manier een groot deel van het risico. Ze betalen een bedrag vanaf het begin van de bouw, dus jaren voordat een kerncentrale in bedrijf komt. De toekomstige exploitant van de kerncentrale hoeft zo minder te lenen en dat geeft aanzienlijk lagere financieringskosten. Volgens een in 2020 verschenen rapport van het Nuclear Energy Agency in Parijs maken de financieringskosten namelijk zo’n 70% uit van de totale bouwkosten.
6 Als de bouw van de kerncentrale vertraging oploopt of als de bouw om andere redenen duurder wordt, moeten de huishoudens meer of langere tijd vooruit blijven betalen.
Zeeuws elektriciteitsbedrijf volgt Engels voorbeeld
In Zeeland is er veel discussie over de bouw van twee nieuwe kerncentrales. Daarbij zijn Engelse kerncentrales het voorbeeld: een delegatie zowel vanuit het bestuur als vanuit de bewoners is daar op bezoek geweest.
7 Op 21 december 2023 is via de Wet Open Overheid (WOO) een document van het Zeeuwse elektriciteitsbedrijf EPZ openbaar geworden. EPZ bespreekt daarin onder meer hoe de bouw van nieuwe kerncentrales gefinancierd kan worden en neemt het model over dat bij Sizewell C gebruikt zal gaan worden.
8
Subsidie per Groninger huishouden naar Zeeuws voorbeeld
De huishoudens moeten volgens de Engelse regering voor de bouw van Sizewell C maandelijks via hun elektriciteitsrekening vanaf het begin van de bouw omgerekend 32,5 miljoen euro betalen.
9 Stel dat een dergelijke kerncentrale aan de Eemshaven gebouwd wordt, wat zou dat betekenen voor de Nederlandse of Groninger huishoudens? Dat heb ik berekend onder de aanname dat de Engelse omstandigheden ook hier opgaan met één belangrijke uitzondering. Het gaat in Engeland om twee kerncentrales, dus voor één kerncentrale gaat het om de helft van het subsidiegedrag. De BBB van de provincie Groningen wil immers niet twee maar één kerncentrale aan de Eemshaven.
10
De berekening geeft de volgende uitkomst. Voor heel Nederland zou de subsidie neerkomen op 2 euro per huishouden per maand.
11 Als uitsluitend de Groningse huishoudens dat zouden moeten betalen, gaat het om 55 euro per huishouden per maand.
112 Dat geld gaat naar het bedrijf dat de kerncentrale laat bouwen. Daardoor dalen de financieringskosten van dat bedrijf.
Aan de bouw van een kerncentrale gaat volgens het ministerie van EZK “een periode vooraf van voorbereidingen. Dat kost (…) enkele jaren.”
13 De bouw van een kerncentrale duurt volgens het ministerie ongeveer 8 jaar. Per huishouden betekent dit 8 keer 12 maanden, dat is 96 maanden. Bij 55 euro per maand bedraagt de totale subsidie per huishouden 5.300 euro.
Het lijkt dan dat kernenergie goedkoop is, maar dat is schijn.
Overigens: een Finse kerncentrale van hetzelfde type als Sizewell C heeft op 12 maart 2022 na een bouwtijd van bijna 17 jaar de eerste stroom geleverd.
14 Als dat zich zou herhalen bij de Eemshaven, moeten Groningse huishoudens veel langer een voorschot betalen: ruim 10.000 euro per huishouden.
Tot slot
Het gaat hier om berekeningen naar Brits voorbeeld. Ik had liever cijfers gebruikt van de Nederlandse regering, maar die zijn er naar mijn beste weten niet.