/HGO/logo.jpgHoud Groningen Overeind!
HOOFDSTUK 6
Ernstige aardbevingen ook bij 12 miljard m3 gaswinning Groningen
Sinds 2013 wordt een gaswinning uit het Groningen-veld van 12 miljard m3 per jaar vaak veilig genoemd. Dit in navolging van een bewering van het Staatstoezicht op de Mijnen (SodM). Maar ook bij 12 miljard m3 bestaat de kans op ernstige aardbevingen zoals bij Zeerijp, stelt het SodM met de kennis van nu. Het Loppersum-gebied staat namelijk kritisch gespannen. Minister Wiebes kondigde op 1 februari aan het advies van het SodM om de gaswinning te verlagen naar 12 miljard m3 te zullen overnemen.1 2 Maar hoe veilig is dit voor de Groningers?
 
2013: niet voelbare aardbevingen bij 12 miljard m3
Het Staatstoezicht op de Mijnen (SodM) stelde in 2013 dat bij een gaswinning uit het Groningen-veld van ongeveer 12 miljard m3 per jaar het risico op aardbevingen geminimaliseerd zou worden. Na enkele jaren zouden er vrijwel geen aardbevingen meer voorkomen met een kracht van 1.5 of meer op de schaal van Richter.3 Kortom, de mening vatte post dat zo het aantal voelbare aardbevingen zou kunnen dalen tot vrijwel nul en de bodem tot rust zou komen. De veiligheid zou dan voorop staan. Bovendien zou de versterking van huizen en gebouwen niet meer nodig zijn.
 
2018: ernstige aardbevingen bij 12 miljard m3
Het SodM heeft nu een ander inzicht:4 “We zouden nu niet meer zeggen dat er bij een bepaald niveau van gaswinning geen voelbare bevingen meer optreden: daarvoor weten we nu dat we nog te weinig weten van de relatie tussen gaswinning en bevingen.”
Hoe is het SodM dan toch tot de huidige 12 miljard m3 gekomen? “Omdat de onzekerheden groot zijn, maken we twee stappen.  Ten eerste bepalen we zo goed en zo kwaad als het kan de omvang van de onzekerheid in de veiligheidsrisico’s. Ten tweede kiezen we het meest voorzichtige getal – dat is dus aan de veilige kant in de waaier aan mogelijke uitkomsten.  Hiermee hanteren we een relatief grote onzekerheidsmarge. (…) Het gevolg van dit alles is dat we – ondanks de grote onzekerheden – toch met enige zekerheid kunnen zeggen dat bij dit niveau van productie aan de veiligheidsnorm in de komende jaren wordt voldaan.”
 
Veiligheidsnormen: alleen dodelijke slachtoffers tellen mee
Daarbij verwijst het SodM naar de veiligheidsnorm van de commissie-Meijdam. Deze commissie stelde zich in een advies van 14 december 2015 “op het standpunt dat leven, wonen en werken in Groningen even veilig moet zijn als elders in Nederland.” De commissie aanvaardde dat de onveiligheid van de Groningers in 2015 tien keer zo groot was, maar dat moest binnen vijf jaar gelijkgetrokken zijn met de rest van Nederland.5 Veiligheid gaat hier over de kans om te overlijden door bijvoorbeeld een aardbeving of een dijkdoorbraak. Het gaat nadrukkelijk niet over aantallen gewonden of omvang van de schade. Zo’n 10.000 bewoners van het aardbevingsgebied hebben stress-gerelateerde gezondheidsklachten.6 Ook deze gezondheidsklachten tellen niet mee in deze definitie van veiligheid.
Kortom, de norm geldt alleen als de versterking in het jaar 2020 zou zijn afgerond, wat betekent dat er geen doden meer mogen vallen door een aardbeving. Maar de versterking is dan zeker niet klaar, is zelfs nog maar net begonnen. Ook mogen volgens deze definitie van veiligheid duizenden huizen schade krijgen en mogen er ook gewonden vallen.
Het SodM heeft het advies van 1 februari 2018 “getoetst aan deze Meijdam-norm en is zo op 12 miljard m3 uitgekomen.”
 
Wat 12 miljard m3 niet is
Het SodM benadrukt wat die 12 miljard m3 niet is: “Ten eerste is het niet een niveau waarbij er geen verder ingrijpen meer nodig zal zijn. De algehele drukverlaging door verdere gaswinning zal blijven leiden tot kans op zwaardere bevingen tot de productie is gestopt, ofwel een niveau van winning wordt gevonden waarbij de opgebouwde spanningen door de dalende druk zonder zwaardere bevingen zullen ontladen. Wij zien de voorgestelde verlaging als een belangrijke stap, maar niet de laatste stap. 
Ten tweede betekent het ook niet dat er geen zware bevingen meer zullen zijn in het gebied. De bevingen die nu door de Groningers ervaren worden, zijn het gevolg van 50 jaar gaswinning in het Groningen-veld. En dus 50 jaar opgebouwde spanning op ondergrondse breuken. Het Groningen-veld, en dan met name het Loppersum-gebied, staat kritisch gespannen. De maatregelen zullen de kans op bevingen en ook de kans op zwaardere bevingen flink reduceren, maar de kans is er nog steeds.”
Dus, concludeert het SodM, “hetzelfde getal van 12 miljard m3 is gebaseerd op twee verschillende inzichten.” De bewering dat 12 miljard m3 een veilige gaswinning zou zijn, klopt niet.
 
 
10 januari 2018: Volgens NAM is aardbeving niet verrassend
De NAM concludeerde op 10 januari 2018: “Er zijn op dit moment geen indicaties dat de beving wetenschappelijk verrassend is. De kans op een aardbeving zoals die heeft plaatsgevonden bij Zeerijp, wordt in de recente rapportage onderkend en past binnen de verwachtingen zoals gedocumenteerd in de rapportage. Zo wordt de kans op een aardbeving in 2018 met een magnitude groter dan 3,6 op de Richter schaal (de magnitude van de Huizinge-beving in 2012) ingeschat op 16%.” Wel wil de NAM voorlopig stoppen met de winning in de regio Loppersum en Eemskanaal als onderdeel van een verlaging van de winning uit het Groningen-veld. Daarmee verwacht de NAM “de veiligheid en veiligheidsbeleving binnen acceptabele parameters te houden.”7 Of dat klopt is de vraag, aangezien de winning in de regio Loppersum en Eemskanaal slechts 5% was van de totale gaswinning (zie tabel 4).
 
Tabel 4
Gaswinning Groningen-veld in miljard kubieke meter. 8 9
 
 
2011
2012
2013
2014
2015
 
2016
 
2017
Gasjaar 2016/17
Gasjaar 2017/18
Loppersum
15,30
15,39
17,13
2,59
1,66
1,01
0,81
0,87
 
Eemskanaal
1,62
1,69
2,55
2,09
1,14
0,90
0,42
0,29
 
Regio Zuidwest
9,38
9,88
12,88
13,58
8,15
7,44
6,01
6,61
 
Regio Oost
20,49
20,81
21,30
24,15
17,16
17,84
16,34
16,20
 
Totaal
46,79
47,77
53,86
42,41
28,10
27,59
23,58
23,89
21,6
 
 
 










Daarnaast heeft de NAM aangegeven dat ook bij een lagere gaswinning dan nu is toegestaan, een kans is op aardbevingen, even zwaar of zwaarder dan die bij Huizinge in 2012 (zie tabel 5). Nog niet eerder heeft de NAM de gegevens gepubliceerd die in deze tabel staan. Opvallend is de kolom met de aardbevingsdichtheid. Bij een winning van 10,8 miljard m3 per jaar is deze aardbevingsdichtheid 0,25 aardbevingen per vierkante kilometer per jaar. De vorige minister van Economische Zaken, Kamp, heeft in mei 2017 ingegrepen in de gaswinning uit het Groningen-veld toen deze grenswaarde 0,22 was. De winning ging daarbij naar beneden van 24 naar 21,6 miljard kubieke meter per jaar.10 Dat heeft de minister op 1 september 2017 nog eens onderbouwd, waarbij hij gebruik maakte van het Meet- en Regelprotocol dat vanaf 4 juli 2017 van kracht is voor de gaswinning uit het Groningen-veld.11 Daaruit zou volgen dat een gaswinning uit het Groningen-veld van 10,8 miljard m3 per jaar maximaal toelaatbaar is op grond van de veiligheidsnormen van de regering. Maar dan is er nog steeds een kans van 7% op een aardbeving, gelijk aan of zwaarder dan bij Huizinge in 2012.
 
Tabel 5
Gaswinning Groningen-veld en kans op aardbevingen
/Chronologie/Tabel5.jpg 
 
Bron: https://www.nam.nl/nieuws/2018/nam-geeft-inzicht-effecten-volumevermindering-seismiciteit/_jcr_content/par/textimage.stream/1516241497943/36464f3a189953f7acbdb45c81801d24121fe86b8cf7dbcb834a121bde36a8cb/brief-nam-SodM-17012018.pdf
 
Kans op een zware aardbeving stijgt bij gelijkblijvende winning
Zoals hierboven is aangegeven, is de kans op een aardbeving, vergelijkbaar met die van Huizinge, 16% per jaar als men uitgaat van een winning van 21,6 miljard m3. Volgens de NAM neemt bij gelijkblijvende winning die kans toe tot 20,2% in 2022, terwijl er dan een kans is van 8,7% op een aardbeving met een kracht van 4 of groter op de schaal van Richter (zie tabel 6) .
 
Tabel 6
Gaswinning Groningen-veld 2018-2022 en kans op aardbevingen
 /Chronologie/Tabel6.jpg 
 
 
3 “Op basis van de gevonden relatie tussen het jaarlijks aantal aardbevingen, de productie en de productiesnelheid zou de productiesnelheid tot ca. 12 normal BCM/jaar verlaagd moeten worden om het risico op aardbevingen te minimaliseren. Het is daarom mogelijk dat bij die productiesnelheid na enkele jaren vrijwel geen aardbevingen met een magnitude ≥ 1.5 meer zouden optreden in het Groningen veld.”
4 E-mail SodM aan Herman Damveld van do 22-2-2018 17:45 en vr 23-2-2018 11:25.
© 2023 Houd Groningen Overeind                                                                     HGO maakt gebruik van Sitemagic CMS